 |
|
 |
|
| |
„Siedem wspania³ych kobiet”
Wowczuk W³odzimierz
Cena: 19,90z³
ISBN 83-7344-015-1
Bia³ystok 2003, Wydanie I
format A5, 128 stron
|
 Kup taniej...
"Siedem wspania³ych kobiet" to cykl pasjonuj±cych wywiadów, przeprowadzonych z siedmioma znanymi kobietami o fascynuj±cych osobowo¶ciach: Gra¿yn± Bukowsk±, Ariadn± Gierek-£apiñsk±, Hann± Palsk±, Krystyn± Sienkiewicz, Lidi± Stawowsk±, Gra¿yn± Wilczek i Iren± Kirszenstain-Szewiñsk±. Ciekawe pytania, niebanalne, czesto zaskakuj±ce odpowiedzi, iskrz±cy siê humor i ciep³e s³owa maluj± wspó³czesny obraz kobiet wolnych, ¶wiadomych siebie i ¶wiata, ¿yj±cych z wielk± pasj± i namiêtno¶ci± ka¿dego dnia.
Cykl wywiadów, które Czytelnik bierze do rêki, wywiadów z samymi paniami, jest przez to w³a¶nie autorsk± manifestacj±. Zasadn±. Scenê publiczn± w Polsce ostatnimi laty zdominowali panowie niekoniecznie najwy¿szych lotów, a co gorsza - niezbyt serio traktuj±cy swe publiczne zadania i zobowi±zania. Tak siê dzieje w kraju, w którym ju¿ od do¶æ dawna ostatnimi prawdziwymi mê¿czyznami s± kobiety - bo to na nich mo¿na polegaæ, dotrzymuj±cych s³owa, bior±cych serio swoj± pracê czy rolê, staraj±cych siê jak najlepiej zrealizowaæ to, czego realizacji siê podjê³y (takie cechy literatura zwyk³a przypisywaæ u nas mê¿czyznom, w odró¿nieniu od zmiennych i czêsto lekkomy¶lnych pañ; równie¿ wielkie nasze pisarki z ostrzejszym krytycyzmem odnosi³y siê do swych ¿eñskich bohaterek, choæby Maria D±browska w „Nocach i dniach”).
Dzi¶ o pozycjê kobiet w Polsce ma walczyæ feminizm importowany z Zachodu - akurat w Polsce, gdzie historia od dwustu lat z gór± obci±¿a³a kobiety pierwszoplanowymi rolami spo³ecznymi. Nie my¶lê o rolach publicznych. My¶lê o tych rolach, które pozwoli³y Polsce pozostaæ Polsk±. Mê¿czy¼ni szli na kolejne wojny i ginêli tysi±cami, potem za¶ - w obu wojnach ¶wiatowych - setkami tysiêcy (w pierwszej wojnie ¶wiatowej, co siê wydaje czym¶ niewiarygodnym, stracili¶my wiêcej ludzi ni¿ w drugiej, g³ównie - mê¿czyzn); na kobiety spada³o wszystko, ju¿ od klêski Powstania Ko¶ciuszkowskiego.
Nie tylko wychowanie nastêpnych pokoleñ. Tak¿e - decyzje na temat ¿ycia publicznego. O tym nasza historia milczy.
Historia pamiêta, ¿e Izabela Czartoryska mia³a wielu kochanków i ka¿de bodaj dziecko z kim innym; wie o niej, ¿e, umieraj±c, machnê³a rêk± na propozycjê sprowadzenia spowiednika - „i tak nie uwierzy”. Widzimy w niej - za uroczym gawêdziarzem Wasylewskim - rokokow± damê, na¶laduj±c± styl i sposób bycia Trianon; nie znamy kobiety, która zmusza³a bliskich sobie mê¿czyzn do dzia³ania, która mia³a pogl±dy, podejmowa³a decyzje, narzuca³a mody i sposób my¶lenia ca³ej elicie spo³ecznej Polski. I tak bêdzie ze wszystkimi wybitnymi kobietami przez nastêpnych dwie¶cie lat, nie mówi±c o tych mniej wybitnych, które rz±dzi³y rodzinami, pilnowa³y gospodarno¶ci prowadzonych domów, decydowa³y o pomocy wzajemnej w rodzinie, o nauce potomstwa, a jak trzeba - organizowa³y zaopatrzenie dla oddzia³ów powstañczych i wysy³a³y ukochanych synów do lasu... Pojedynczym wielkim kobietom, czêsto fascynuj±cym, po¶wiêcano ksi±¿ki. Budzi³a zrozumia³e zainteresowanie piêkna Maria Kalergis, muza Norwida; tak samo - dzielna, powstañcza adiutantka Langiewicza, Henryka Pustowojtówna. Ale ju¿ mniej wiemy o znanej dzieciom autorce uroczej „Panienki z okienka”; ta w innych swych utworach zdeklarowana grafomanka, poetessa Deotyma, popularniejsza by³a w swojej epoce ni¿ Mickiewicz, ale uczy³a pokolenie ca³e - mi³o¶ci ojczyzny. Czytelnicy ksi±¿ek wiedz± trochê o piêknej rudow³osej socjalistce, Stefanii Sempo³owskiej, na której wyk³ady zbiegali siê robotnicy z ca³ej Warszawy, choæ maj±c trudno¶ci z wymówieniem „r”, przekazywa³a im program - „³ówna p³aca za ³ówn± p³acê”; ale ta Sempo³owska, niezmo¿ona organizatorka, przyjmowa³a zapisy na nielegalny polski uniwersytet, który skoñczy³a panna Maria Sk³odowska, przysz³a pani Curie, dwukrotna laureatka nagrody Nobla. I ju¿ nikt nic nie wie o Cecylii ¦niegockiej, ¿onie dyrektora Kolei Warszawsko-Wiedeñskiej, organizatorce „bosego uniwersytetu”, który przez lata zapewnia³ podstawy o¶wiaty tysi±com dzieci biedoty warszawskiej, nigdy nierozszyfrowany przez carsk± Ochranê.
Podobnie pozosta³y poza marginesem historycznej s³awy kobiety-nauczycielki o¶wiaty podziemnej w czasie okupacji hitlerowskiej, bohaterki sprawno¶ci, skuteczno¶ci tudzie¿ inteligencji; zna³em dobrze tê z nich, która w okupowanej Warszawie prowadzi³a jedena¶cie podziemnych szkó³, zna³em inne, je¿d¿±ce od mieszkania do mieszkania, gdzie czekali kolejni uczniowie. Nie mówiê ju¿ o dziewczynach takich jak „Karna” Chojecka, uczestniczka zamachu na Kutscherê, o bohaterskich ³±czniczkach i sanitariuszkach powstañczych; nie maj± one swych pomników, ani w kamieniu, ani w literaturze. S³ynna „Syrena” warszawska prof. Nitschowej ukazuje wprawdzie Halinê Krahelsk±, przysz³± autorkê powstañczego „Marszu Mokotowa”, ale tylko jako urodziwy model, nie jako ¿o³nierza Powstania...
S³owem, nie ma ksi±¿ki o kobiecie polskiej jako g³ównej bohaterce polskiego przetrwania. Nie ma te¿ nic o roli kobiety w ¶wiecie ludu polskiego - sam jeszcze na wsi zna³em te ¿elazne babki, trzymaj±ce w karbach rodziny swych synów, córek i wnuków; pamiêæ o nich zanik³a w ci±gu ostatnich piêædziesiêciu lat, kiedy wyzwoleni ze wsi i jej obyczajów m³odzi ludzie obojga p³ci przenosili siê do miejskich blokowisk. Tu bra³a górê prymitywna si³a mêska, spychaj±ca kobietê na drugorzêdn± pozycjê w domu i rodzinie, bo to mê¿czyzna zarabia³, tak¿e na swoj± wódkê, wolny ju¿ od opinii publicznej wsi i oka proboszcza swojej parafii. Ale to nie by³a ¿adna „polska tradycja”. W³odzimierz Wowczuk do swych wywiadów dobra³ kobiety nietuzinkowe. Dobra³ kobiety wybitne. Jednak¿e sam fakt, ¿e trzeba podkre¶laæ dobór osób do takiego zbioru wedle p³ci, dowodzi, ¿e zatracili¶my nie tylko tradycjê, ale i ¶wiadomo¶æ roli kobiet w naszych dziejach ostatnich dwustu lat. Mam nadziejê, ¿e te wywiady u³atwi± nam lepszy sposób widzenia, dostrzeganie rzeczywisto¶ci jaka jest, a nie jaka siê wydaje.
Stefan Bratkowski
Spis tre¶ci
Wstêp - Ci ostatni prawdziwi mê¿czy¼ni 7
Rozdzia³ 1 - Gra¿yna Bukowska 13
Rozdzia³ 2 - Ariadna Gierek-£apiñska 27
Rozdzia³ 3 - Hanna Palska 43
Rozdzia³ 4 - Krystyna Sienkiewicz 61
Rozdzia³ 5 - Lidia Stawowska 79
Rozdzia³ 6 - Gra¿yna Wilczek 95
Rozdzia³ 7 - Irena Kirszenstein-Szewiñska 109
|
|
 |
|
 |
|
|
|
